ارزش‌گذاری اقتصادی محیط‌زیست و خدمات آب
چکیده
در ارزش‌گذاری به تعیین ارزش واقعی آب در زنجیره عرضه می‌پردازیم تا مطمئن باشیم که هر فرد و یا کسب‌وکار به‌اندازه کافی آب دارد. بلایای طبیعی و کمبود آب شرکت‌ها، مدیران و سیاست‌گذاران در ریسک بزرگی قرار می‌دهد چرا که این ریسک‌ها ثبات مالی، توان رشد، امنیت زنجیره تأمین و اعتبار آن‌ها را تهدید می‌کند.
ازاین‌رو ریسک و تاب‌آوری و به دنبال آن ارزش‌گذاری اقتصادی در دنیای امروز موردتوجه قرار گرفته است. هرروزه میلیون‌ها انسان از خدمات آب و موارد مربوط به آن مانند خدمات دفع بهداشتی فاضلاب‌ها استفاده می‌کنند. وجود این خدمات (خدمات آب آشامیدنی سالم و دفع صحیح و بهداشتی فاضلاب‌ها) از ضرورت‌های سکونت‌ها انسانی است. نبود این خدمات در مناطق مختلف باعث شیوع بیماری‌ها گوناگون می‌شود.
مقدمه
آب، این مایع حیاتی در تمام بخش‌های زندگی بشر پراهمیت است و زندگی بدون آن امکان‌پذیر نیست از طرفی با افزایش جمعیت جهانی و رشد نرخ مصرف آب نگرانی‌ها بیشتر شدند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که کمبود تا ۵۰ سال آینده بیشتر می‌شود و بسیاری مناطق دنیا از جمله آفریقا، آُیا و بسیاری مناطق دیگر به کم‌آبی می‌رسند. آب در کشاورزی (به طور عمده آبیار)، صنعت و مصارف خانگی مورداستفاده قرار می‌گیرد اما برداشت‌های بیش از اندازه و در کنار آن افزایش تقاضاها باعث شده است تا سیاست‌گذاران به فکر ارزش‌گذاری آب بیفتند.
در ارزش‌گذاری به تعیین ارزش واقعی آب در زنجیره عرضه می‌پردازیم تا مطمئن باشیم که هر فرد و یا کسب‌وکار به‌اندازه کافی آب دارد. ارزش‌گذاری اقتصادی محیط‌زیست، ایجاد زیرساخت‌های مناسب، ارزش‌گذاری آب و خدمات آن و در نهایت دفع بهداشتی فاضلاب‌ها از مباحث مهم و به‌روز در دنیا است و تمام این مسائل نیاز به هوشیاری ما در نحوه و میزان مصرف آب است.
ارزش‌گذاری اقتصادی محیط‌زیست
بلایای طبیعی خسارات هنگفتی را به دولت‌ها و مردم تحمیل می‌کنند و می‌توانیم به خدماتی که مرتبط با تاب‌آوری در برابر خطرات بلاهای طبیعی است، اهمیت بیشتری دهیم. بیشترین خطرات نیز از جانب بلایای آبی است. در کنار بلایا، کمبود آب نیز از بزرگ‌ترین ریسک‌هایی است که برای مدیران و سیاست‌گذاران نگران‌کننده است. بسیاری از شرکت‌های باارزش تجاری بالا، در معرض ریسک‌های جد ناشی از کمبود آب هستند؛ این ریسک‌ها ثبات مالی، توان رشد، امنیت زنجیره تأمین و اعتبار آن‌ها را تهدید می‌کند. ازاین‌رو ریسک و تاب‌آوری و به دنبال آن ارزش‌گذاری اقتصادی در دنیای امروز موردتوجه قرار گرفته است.
در ده سال پیش، ارزش اقتصادی منابع طبیعی مشخص شدند و ۱۲۵ تریلیون دلار برآورد کردند. در سال ۲۰۱۱، حدود دو سوم تولید ناخالص داخلی دنیا از طریق منابع طبیعی بوده است و سهم آب در تولید ناخالص داخلی بیشتر از ۲۹ تریلیون دلار تخمین زده شد.
عدم نظارت کامل بر فعالیت‌های مرتبط با محیط‌زیست، تخریب پوشش‌ها و عدم اقدام در مقابل این تخریب‌ها هزینه‌های زیادی را تحمیل می‌کند. در طی دوره‌های متفاوت تریلیون‌ها دلار خسارت به پوشش‌های وارد شده است.
تا تقریباً ده سال آینده، کشورهای مختلف نیاز دارند تا در امور زیرساختی سرمایه‌گذاری کنند. همین حالا نیز بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه و پیشرفته سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای به‌روزرسانی و نوسازی تجهیزات موردنیاز شده است. به‌طوری‌که حدود ۷۰ درصد از کل سرمایه‌گذاری‌‌ها در کشورهای درحال‌توسعه در حال رخ‌دادن است. سرمایه‌گذاری بر روی این زیرساخت‌ها (زیرساخت‌های آب خاکستری و سبز) علاوه بر بازده اقتصادی، بازدهی غیرمستقیم نیز دارد که به‌صورت رفاه اجتماعی است و باعث ایجاد میلیون‌ها شغل می‌شود.
ارزش‌گذاری خدمات آب
هرروزه میلیون‌ها انسان از خدمات آب و موارد مربوط به آن مانند خدمات دفع بهداشتی فاضلاب‌ها استفاده می‌کنند. وجود این خدمات (خدمات آب آشامیدنی سالم و دفع صحیح و بهداشتی فاضلاب‌ها) از ضرورت‌های سکونت‌ها انسانی است. نبود این خدمات در مناطق مختلف باعث شیوع بیماری‌ها گوناگون می‌شود. هرساله هزاران کودک براثر بیماری‌های ناشی از آب آشامیدنی ناسالم، عدم دفع بهداشتی فاضلاب‌ها و شستشوی مناسب دست جان خود را از دست می‌دهند. سوءتغذیه بیماری است که بعد از بیماری‌های مرتبط با روده به سراغ این افراد می‌آید به‌طوری‌که نیمی از کل موارد سوءتغذیه همراه با اسهال مکرر یا عفونت‌های کرم روده است و همه این‌ها ناشی از آشامیدن آب ناسالم و امکانات دفع بهداشتی نامناسب است. علاوه بر مرگ‌ومیر، سوءتغذیه هزینه اقتصادی زیادی را به کشورها تحمیل می‌کند.
ارزیابی‌ها نشان داده است که در صورت وجود اتصالات خانگی به منابع آب و بالاتر بودن امکانات دفع بهداشتی جوامع در ریسک کمتری از ابتلا به بیماری‌ها قرار دارند. ریسک ابتلا به اسهال با دسترس قرارگرفتن آب لوله‌کشی با کیفیت مناسب و دسترسی مستمر آن تا ۷۵ درصد کاهش می‌یابد، این در مقایسه با مکان‌هایی است که از لحاظ برخوردار بودن از خدمات آب با کیفیت، در سطح پایینی قرار دارند.
با شیوع ویروس کوید -۱۹ اهمیت شستشوی دست‌ها بسیار بالا رفت درصورتی که در دنیای امروزی بیش از سه میلیارد نفر به امکانات شستشوی بهداشتی دست‌ها دسترسی ندارند.
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سازمان بهداشت جهانی و یونیسف که از کشورهای مختلف به‌دست‌آمده، ۶۹ درصد از مدارس کشورها به آب آشامیدنی، ۶۶ درصد به امکانات دفع بهداشتی و مطمئن فاضلاب‌ها و ۵۳ درصد به بهداشت دسترسی ندارند و این یعنی میلیون‌ها کودک که با نبود امکانات و خدمات آب، بهداشت و دفع فاضلاب‌ها در معرض خطر بیماری‌های گوناگون هستند. در کشورهای کم‌درآمد نیز دسترسی به امکانات بهداشتی و خدمات آب، میلیاردها دلار هزینه به بار می‌آورد.
جمع‌بندی
در طی سال‌های گذشته مصرف بالا، برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و … سیاست‌گذاران وادار کرده است تا به اهمیت ارزش‌گذاری آب پی ببرند. این مسئله نه‌تنها در آب بلکه در بخش‌های مختلف محیط‌زیست در حال اجرایی است و سیاست‌های ارزش‌گذاری اقتصادی محیط‌زیست موردتوجه قرار گرفته است.
ارزش‌گذاری خدمات بسیار مهم است زیرا خدمات مناسب آب آشامیدنی و دفع بهداشتی تبعات بزرگی را به همراه دارد. مرگ روزانه هزاران کودک و انسان براثر بیماری‌های ناشی از در دسترس نبودن آب آشامیدنی سالم و امکانات دفع بهداشتی مسئله‌ای نیست که بتوان چشم‌پوشی کرد. سرمایه‌گذاری کشورها بر روی این زیرساخت‌ها نیز می‌تواند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم منجر به ایجاد منافع اقتصادی شود.
منابع
- گزارش وضعیت بین‌المللی توسعه آب سازمان ملل متحد – ارزش آب – آمار و ارقام، مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (تحت پوشش یونسکو) ۲۰۲۱
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.