آب مصرفی در بخش کشاورزی، صنعت و کسب‌وکار
چکیده
بیشترین بخش آب مصرفی دنیا به بخش کشاورزی اختصاص دارد و با رشد جهانی جمعیت، میزان تولید جهانی غذا و به دنبال آن تولیدات در بخش کشاورزی افزایش یافت است اما ۱۰ درصد از جمعیت دنیا در وضعیت خوبی قرار ندارند و نبود امنیت غذایی در بسیاری مناطق قابل‌مشاهده است.
بسیار مناطق روستایی در دنیا در فقر هستند، جایی که کشاورزی پایه اصلی تأمین معیشت آنها است. استفاده مجدد از فاضلاب‌ها (با تصفیه مطمئن) منجر به بازیابی مواد مغذی می‌شود و مزایای حیاتی برای سلامت انسان و محیط‌زیست به همراه دارد. بر اساس آمار و ارقام مصرفی پیش‌بینی می‌شود که بین سال‌ها ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ تقاضای جهانی آب باعث افزایش ۴۰۰ درصدی در تولید و ۱۴۰ درصدی در تولید برق حرارتی می‌شود.
مقدمه
مصرف جهانی آب از سال ۱۹۲۰ تا به اکنون ۶ برابر افزایش یافته است و نبود تناسب بین سرعت مصرف آب و رشد جهانی جمعیت از عمده دلایل این افزایش است به‌طوری‌که از سال ۱۹۸۰، رشد مصرف آب با نرخ یک درصد افزایش یافته است. بیشترین بخش مصرفی آب دنیا به بخش کشاورزی اختصاص دارد و عمده این استفاده برای آبیاری بعد دامداری و پرورش جانوران آبزی است. بعد از کشاورزی بیشترین مصرف متعلق به بخش صنعت و به دنبال آن موارد خانگی است.
به طور دقیق‌تر ۶۹ درصد از آب مصرفی به کشاورزی، ۱۹ درصد به صنعت که شامل تولید انرژی و برق می‌شود و ۱۲ درصد مصارف خانگی می‌رسد. باوجوداینکه بیشترین مصرف برای کشاورزی است، این بخش کمترین سهم را در تولید ناخالص داخلی دارد و تنها ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا اختصاص به آن دارد. این اطلاعات نشان می‌دهد که ارزش افزوده استفاده از آب در بخش کشاورزی بسیار کم است و جالب‌تر آنکه این سهم در GDP کشورها در حال کاهش است.
کشاورزی و غذا
با رشد جهانی جمعیت، میزان تولید جهانی غذا و به دنبال آن تولیدات در بخش کشاورزی افزایش یافت است اما ۱۰ درصد از جمعیت دنیا در وضعیت خوبی قرار ندارند و نبود امنیت غذایی در بسیاری مناطق دیده می‌شود.
این کمبود در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت و شیوع بیماری کوید -۱۹ و تبعات اقتصادی آن، این موضوع را تشدید کرده است. ۶۰ درصد از مواد غذایی تولیدی در دنیا از طریق کشاورزی است و کشاورزی دیم ۸۰ درصد از محصولات زراعی را تولید می‌کند.
کشاورزی با بخش آبیاری حدود ۲۰ درصد از اراضی تحت کشت را پوشش می‌دهد. در سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۵، بیشتر از ۷۰۰۰ کیلومتر مکعب در سال برای تولید محصولات زراعی آب مصرف شده است که ۹۲ درصد از کل حجم آب مصرفی در آن زمان به شمار می‌رود.
با تمام این وجود هزاران انسان در دنیا هرروزه به دلیل کمبود غذا جان خود را از دست می‌دهند این در حالی است که کشورها در زمینه اقتصادی رشد چشمگیری داشتند. در بسیاری مناطق انسان‌ها در فقر شدید زندگی می‌کنند و ۸۰ درصد آنها در مناطق روستایی هستند، جایی که کشاورزی پایه اصلی تأمین معیشت آنها است.
همان‌طور که گفته شد بیشترین مصرف آب در کشاورزی و به‌خصوص آبیاری است و حدود ۴۰ درصد از آبیاری مزارع با آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد. اگر در استفاده از سامانه‌های آبیاری که راندمان بالا دارد، حسابداری مناسب آب و اجرای مقررات سخت‌گیرانه برداشت همراه باشد، مصرف آب غیرمفید در سطح حوضه آبریز رودخانه تا بیشتر از ۷۰ درصد کاهش می‌یابد.
بعد از منابع و مصرف آب در هر بخش، مسئله فاضلاب‌ها بسیار اهمیت دارد. فاضلاب‌ها و تصفیه آن و سپس استفاده از آب تصفیه شده در بخش کشاورزی بسیار مفید و جذاب است. استفاده مجدد از فاضلاب‌ها (با تصفیه مطمئن) منجر به بازیابی مواد مغذی می‌شود و مزایای حیاتی برای سلامت انسان و محیط‌زیست به همراه دارد.
بازیابی مواد مغذی از فاضلاب‌ها نه‌تنها باعث تأمین بخشی از تقاضای جهانی مواد مغذی در بخش کشاورزی می‌شود بلکه به درآمدزایی نیز کمک می‌کند و منافع اقتصادی بسیاری دارد. فاضلاب‌های تولیدی در دنیا به طور سالیانه ۳۸۰ کیلومتر مکعب تخمین زده می‌شود. این میزان فاضلاب تولیدی پس از طی‌کردن مراحل تصفیه پتانسیل این را دارد تا میلیون‌ها هکتار زمین‌های کشاورزی را آبیاری کند.
مورد آخر ارتباط بین رژیم‌های غذایی و مصرف آب است! رژیم‌های غذایی سالم دارای تبعات زیست‌محیطی کم، به‌صرفه و از لحاظ فرهنگی قابل‌قبولی هستند. رژیم‌هایی که شامل مصرف محدود گوشت، قندهای افزودنی و غذاهای کاملاً فراوری شده و مصرف غذاهای گیاهی متنوع است، یک رژیم غذایی سالم تلقی می‌شود. با تغییر رژیم‌ها به سمت رژیم‌های غذایی سالم می‌توانیم مصرف آب را تا حدود ۲۰ درصد کم کنیم.
صنعت و انرژی
در سال ۲۰۱۴ تقریباً ده درصد از برداشت آب برای تولید انرژی (تولید برق) اختصاص داشت اما تنها سه درصد از این میزان مصرف شد همچنین استفاده از همین میزان یعنی ده درصد برای صنایع دیگر نیز تخمین زده شده است.
بر اساس آمار و ارقام مصرفی، پیش‌بینی‌هایی برای تقاضای جهانی آب وجود دارد. برای مثال پیش‌بینی می‌شود که بین سال‌ها ۲۰۰۰ تا ۲۰۵۰ تقاضای جهانی آب باعث افزایش ۴۰۰ درصدی در تولید و ۱۴۰ درصدی در تولید برق حرارتی می‌شود. همچنین بر اساس مطالعات دیگر، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰، برداشت آب صنعتی تا دوبرابر افزایش پیدا می‌کند.
کسب‌وکارها
بسیاری از شرکت‌های ضررهای بالایی را در سال متحمل می‌شوند برای مثال طبق گزارش‌ها، در سال ۲۰۱۸ زیان مالی شرکت‌ها که ناشی از آب بوده است، ۳۸٫۵ میلیارد دلار اعلام شد. این رقم ممکن است بیشتر نیز باشد چراکه برخی شرکت‌ها قادر به ارائه ارقام نبودند. در دو سال پیش نیز ریسک تجمع ناشی از آب در کسب‌وکارهای مختلف بیشتر از ۴۲۵ میلیارد دلار بوده است
جمع‌بندی
آب مصرفی در دنیا به سه بخش اختصاص دارد؛ کشاورزی، انرژی و صنعت و مورد آخر مصرف خانگی. در بین این سه مورد، بیشترین میزان به کشاورزی اختصاص داده می‌شود درحالی‌که سهم آن در تولید ناخالص داخلی در کشورهای دنیا حدود ۴ درصد است.
ازآنجایی‌که عمده آب در بخش کشاورزی برای آبیاری استفاده می‌شود، می‌توانیم با تصفیه سالم آب‌های فاضلابی میلیون‌ها هکتار زمین کشاورزی را با فاضلاب‌های تصفیه شده آبیاری کنیم. این اتفاق از بسیار جنبه‌ها مفید است.
منابع
- گزارش وضعیت بین‌المللی توسعه آب سازمان ملل متحد – ارزش آب – آمار و ارقام، مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری (تحت پوشش یونسکو) ۲۰۲۱
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.