چرا بازارها اهمیت دارند؟
در طی دهه‌های گذشته در ایران به بازار و مفهوم آن بی‌توجهی شده است. پیرو این بی‌توجهی، اقتصاد ایران درگیر فساد شده است و این به دلیل بی‌اهمیتی به رقابت و شفافیت است چراکه اقتصاد به کمک بازار و باتکیه‌بر بازار پیشرفت می‌کند.
در نتیجه این عمل، اقتصاد ایران به اقتصاد برتر میل نکرده است و برخلاف کشورمان، کشورهایی از جمله ترکیه در اقتصاد نسبت به ما برتری یافتند.
درصورتی‌که توانایی بالقوه در کشور ما این امکان را می‌سازد که به برتری اقتصادی در منطقه دست یابیم. پیشروی در اقتصاد باید به کمک بازار آزاد و بخش خصوصی صورت پذیرد. در این بخش به بررسی ابزارهای بازار، اصطلاحات و اصول موردنیاز در اقتصاد می‌پردازیم.
بازارهای مالی تأثیرات بسزایی در زندگی مدرن امروزی دارند، برای مثال یورو اندکی از ین بالاتر است و این به نوبه خود مؤثر است و مردم دنیا درباره این تغییرات صحبت می‌کنند و به تحلیل و بررسی این تغییرات می‌پردازند.
مفهوم بازار
تصوری که پیش‌تر از بازار در ذهن عموم بوده است حالا دچار تغییر شده است و مبادلات به شیوه الکترونیک و با استفاده از رایانه‌ها انجام می‌شود.
بازارهای مالی تنها به معاملات محدود نمی‌شوند. درست مثل اجدادمان، تصمیم به ذخیره‌سازی و یا معامله محصول مازاد نیز در معاملات امروزی وجود دارد اما نکته قابل‌توجه، ثابت نبودن نرخ تبادلات است زیرا درگذشته نیز برای مثال صید یک ماهیگیر به عواملی مانند آب‌وهوا بستگی داشته است. بازار پایۀ مالی متشکل از تصمیمات مستقل همین افراد سرمایه‌دار است.
نحوه کار بازارها
بازارهای مالی اشکال گوناگونی دارند اما به‌نوعی کارکردهای مشابهی دارند. در این بخش به بررسی مفاهیمی از جمله تنظیم قیمت، ارزیابی دارایی، افزایش سرمایه و غیره می‌پردازیم. از جمله مفاهیم مهم در روند بازار، تنظیم قیمت است.
قیمت هر سهم یا یک اونس طلا متناسب با خواسته مردم برای خرید آن تنظیم می‌شود. برای تعیین ارزش نسبی کالاها و موارد متفاوت بر اساس قیمت‌هایی که مردم حاضر به خریدوفروش آن‌ها هستند، روشی به نام نرخ‌یابی وجود دارد.
بهترین راهی که وجود دارد تا ارزش یک مؤسسه و دارایی‌های آن مشخص شود، با استفاده از قیمت‌های بازار است که به آن ارزیابی دارایی می‌گویند. عموماً کسب‌وکارها و شرکت‌ها از روش افزایش سرمایه برای گسترش کسب‌وکار خود، ساخت تشکیلات تازه و غیره استفاده می‌کنند و این با استفاده از ابزارهای مالی مانند سهام و موارد دیگر امکان‌پذیر است.
سرمایه‌گذاری با بورس اوراق بهادر و یا اوراق قرضه از جمله مواردی است که امکان بازگشت سود را از سرمایه به وجود می‌آورند. البته این سرمایه استفاده شده در سرمایه‌گذاری نباید به‌صورت فوری موردنیاز باشند. مدیریت ریسک با استفاده از قراردادهای آتی و اختیار معامله و سایر مشتقات، شما را از بسیاری زیان‌ها در معاملات مصون می‌دارد.
حجم بازارها
تعیین حجم دقیق بازارها به دلیل میلیون‌ها معاملات انجام‌گرفته در یک سال، آسان به نظر نمی‌رسد اما قبل از آن باید تراکنش‌هایی که در دسته بازارهای مالی قرار می‌گیرند را مشخص کرد. یک راه دیگر برای بررسی بازارها، تخمین ارزش ابزارهای مالی مورد معامله در بازار است. بررسی میزان فاینانس میان مرزی نیز یکی از راه‌های تخمین رشد مالی است.
بازارهای بین‌المللی
مؤسسات و شرکت‌ها در زمان‌های مختلف برای افزایش سرمایه خود در بازارهای بین‌المللی از ابزارهای متفاوتی استفاده کردند و این ابزارها ثابت نبوده‌اند.
این به دلیل اتفاقات پیش‌آمده بوده است. برای مثال تا سال ۱۹۹۷، کمتر از نیمی از سرمایه‌های افزایش‌یافته از طریق اوراق بهادر به‌دست‌آمده بود اما پس از بحران‌های مالی آسیا و روسیه این موارد اهمیت دوباره یافتند. در سال ۲۰۰۸ نیز به دلیل فقدان سرمایه بانک‌ها، وام‌های سندیکایی افول کردند.
به‌طورکلی اوراق قرضه و ابزارهای بازار پول، سهام و وام‌های سندیکایی از ابزارهای فاینانس بازارهای سرمایۀ بین‌المللی به‌حساب می‌آیند و محبوبیت آن‌ها در طی سال‌ها متفاوت بوده است.
وضعیت بازارهای مالی در سال‌های گذشته
در ابتدای دهۀ ۱۹۹۰، بازارهای مالی در همۀ کشورها رونق نداشتند بنابراین تنها سه ابزار مالی یعنی اوراق بهادر، اوراق قرضه و سهام در معاملات کاربرد داشت. با گذشت زمان و پیشرفت بازارهای مالی در کشورهای دیگر، بازارها از ابزارهای تازه‌تری تشکیل شدند.
در سال ۲۰۰۰ و سال بعد آن فعالیت‌های بازار سهام کاهش پیدا کرد اما در سال ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ بازارهای سهام و بازارهای اعتباری باوجود پررونق بودن، به طور ناگهانی افول کردند و این به دلیل بحران مالی ایجاد در آن سال‌ها بوده است. از دهه‌های گذشته، فعالیت بازارهای مالی گسترش پیدا کرد اما این فرایند زمان‌بر بود و دلیل آن به چهار دلیل بوده است؛ تورم کمتر، حقوق بازنشستگی، عملکرد بازارهای سهام و اوراق قرضه و درنهایت مدیریت ریسک.
سرمایه‌گذاران
تمایل سرمایه‌گذاران به کسب سود از اموال و دارایی‌هایشان، نیرویی است که باعث جلو بردن بازارهای مالی می‌شود. این سود از دو بخش متمایز تشکیل شده است؛ بازده و سرمایۀ افزوده. سرمایه‌گذاران به دو گروه تقسیم می‌شوند، سرمایه‌گذاران فردی و سرمایه‌گذاران نهادی.
سرمایه‌گذاری فردی به‌مرورزمان رواج پیدا کرده است و بخش کوچکی از دارایی‌های مالی متشکل از همین سرمایه‌گذاری‌های فردی است. در مقابل، بیشتر معاملاتی که در بازارهای مالی انجام می‌شود توسط شرکت‌های بیمه و سرمایه‌گذاران نهادی شکل می‌گیرند.
بر اساس توسعه‌یافتگی حامل‌های سرمایه‌گذاری جمعی، اندازۀ این سرمایه‌گذاران در کشورهای گوناگون متفاوت است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری بخشی از سرمایه‌گذاران نهادی را تشکیل می‌دهند و کار آن‌ها ترکیب سرمایه‌گذاری‌های افراد به‌منظور دستیابی به اهداف مالی مشخص است. در کنار شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه نیز وجود دارند و مهم‌ترین سرمایه‌گذاران نهادی به‌حساب می‌آیند.
فناوری و تغییر
با ایجاد فناوری‌های جدید، علاوه بر زندگی‌ها، صنعت مالی نیز دستخوش تغییرات شده‌اند و به دلیل نوآوری‌های مداوم، سرعت این تغییر نیز افزایش یافته است. ارتباطات راه دور ارزان‌قیمت و توان پردازشی بالا باعث ایجاد انگیزه‌ای برای توسعۀ انواع تازه‌ای از ابزارهای مالی کرده است.
جمع‌بندی
امروزه فعالیت بیشتر مؤسسات مالی مهم به‌گونه‌ای است که به دلیل داشتن گردش‌هایی در همۀ مراکز مالی کلان، بین‌المللی شده‌اند.
همان‌طور که گفته شد، تأثیر بازارهای مالی بر زندگی مدرن انسان امروزی غیرقابل‌انکار است. سهام، اوراق قرضه و موارد دیگر از جمله ابزارهایی است که به کمک آن‌ها می‌توان در بازارهای مالی به معامله پرداخت.
منابع
- لوینسون، مارک. راهنمای بازارهای مالی (چرا این بازارها به وجود می‌آیند و چگونه عمل می‌کنند؟)، ترجمه ساغر منشی، انتشارات امین‌الضرب، ۱۳۹۷.
این مقاله توسط پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس گردآوری شده است لذا تمامی حقوق این اثر محفوظ است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.