بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs)
چکیده
بنگاه‌های کوچک و متوسط به دلایل متعدد برای جامعه و اقتصاد کشور سودمند هستند. درصورت ایجاد شرایط و زمینه‌های مناسب، بنگاه‌های کوچک و متوسط امکان رشد و توسعه را خواهند داشت. دولت‌ها نقش اصلی را در ایجاد این بستر دارند، ازاین‌رو اقدامات، سیاست‌ها و محیط مناسب از عوامل موثر هستند.
اعطای اعتبار، کمک هزینه، کمک‌های فنی و موارد تشویقی مالی از ابزارهای حمایتی در سیاست‌های دولتمردان است. تعداد کارکنان، میزان دارایی، بدهی‌ها و ججم گردش مالی سالیانه بنگاهها از معیارهای تقسیم بندی این صنایع است. بررسی تعداد افراد شاغل یک بنگاه، از استانداردهای دسته‌بندی متداول در دنیا است اما اندازه همین معیار نیز در کشورهای گوناگون متفاوت است.
مقدمه
تعاریف گوناگونی برای بنگاه‌های کوچک و متوسط ارائه شده است اما به‌طورکلی صنایعی که پیجیدگی زیادی ندارند و برای شروع نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلانی نیستند را صنایع کوچک و متوسط می‌نامند.
این صنایع از دیدگاه اقتصادی بسیار سودمند هستند. رشد کارآفرینی، نوآوری، پویایی، ایجاد فرصت‌های شغلی و در کل رشد اقتصادی از مزیت‌های اینگونه صنایع هستند.
این کسب‌وکارها همچنین برای راه‌اندازی نیاز به نیروی انسانی گسترده ندارند. توجه دولت‌ها به این صنایع و اتخاذ سیاست‌های مناسب، ارائه تسهیلات متفاوت و بسیاری موارد حمایتی دیگر می‌تواند به رشد اقتصادی و معیشتی کشورها کمک کند.
توجه و حمایت از این صنایع نیز در دستورکار سیاست‌گذاران نیز باید گنجانده شود چراکه حمایت از این کسب‌وکارها از دستور کارهای اقتصاد مقاومتی است.
طبقه‌بندی بنگاه‌های کوچک و متوسط
تعداد کارکنان، میزان دارایی، بدهی‌ها و ججم گردش مالی سالیانه بنگاهها از معیارهای تقسیم بندی این صنایع است. بررسی تعداد افراد شاغل یک بنگاه، از استانداردهای دسته‌بندی متداول در دنیا است اما اندازه همین معیار نیز در کشورهای گوناگون متفاوت است.
طبق تعریف بانک جهانی، کسب‌وکارهای خرد، تعداد نیروی کار کمتر از 10 نفر را دارند و حداکثر درآمد یا فروش سالیانه آن‌ها کمتر از 100 هزار دلار است. تعداد نیروی کار کسب‌وکارهای کوچک نیز بین 10 تا 50 نفر است. حداکثر درآمد این نوع کسب‌وکارها بین 100 هزار تا 3 میلیون دلار است.
حداکثر درآمد بنگاه‌های با حجم متوسط نیز بین 3 میلیون تا 15 میلیون دلار است. در دسته آخر تعداد افراد مشغول به کار نیز بین 50 تا 300 نفر است. اعداد و ارقام در دسته‌بندی اتحادیه اروپا تا حدودی با بانک جهانی متفاوت است بااین‌حال در این دسته‌بندی نیز بنگاهها به سه دسته خرد، کوچک و متوسط تقسیم می‌شوند.
در دسته‌بندی اول طبق تعریف اتحادیه اروپا، تعداد افراد مشغول به کار در این بنگاهها کمتر از ده نفر و گردش مالی آن‌ها کمتر از 2 میلیون یورو است. کمتر از 50 نفر در بنگاه‌های با حجم کوچک فعالیت می‌کنند و گردش مالی آن‌ها کمتر از 10 میلیون یورو است. تعداد نیروی کار در بنگاه‌های متوسط کمتر از 250 نفر است و گردش مالی‌آن‌ها رقمی کمتر از 50 میلیون یورو است.
نقش پررنگ بنگاه‌های کوچک و متوسط
بنگاه‌های کوچک و متوسط به دلایل متعدد برای جامعه و اقتصاد کشور سودمند هستند.
- بنگاه‌های کوچک و متوسط به دلیل اشتغال‌زایی، به‌کارگیری افراد، ایجاد فرصت برای خانواده‌های کم‌درآمد و زنان و کاهش فقر نقش مهمی دارند. SMEها در در توزیع عادلانه درآمد نیز موثر هستند.
- این بنگاهها در شرایط کشورهای درحال توسعه به تخصیص منابع کمک می‌کند و منابع به شیوه کاراتری تخصیص پیدا می‌کنند.
- این نوع بنگاهها از توسعه و انتشار مهارت‌های کارآفرینی حمایت می‌کنند و دلیل آن پراکندگی جغرافیایی این دسته از بنگا‌ها نسبت به بنگاه‌های بزرگ است. این اتفاق از نابرابری اقتصادی بین مناطق شهری و روستایی جلوگیری می‌کنند و باعث کاهش نابرابری می‌شود. به‌همین دلیل می‌توان گفت این بنگاهها به جذب بهره‌ورتر منابع به دولت‌ها کمک می‌کنند و نقش موثری در استقرار سیستم‌های اقتصادی پویا و مقاوم دارند.
حمایت‌ها و روش‌های حمایت از این نوع بنگاهها
درصورت ایجاد شرایط و زمینه‌های مناسب، بنگاه‌های کوچک و متوسط امکان رشد و توسعه را خواهند داشت. دولت‌ها نقش اصلی را در ایجاد این بستر دارند، ازاین‌رو اقدامات، سیاست‌ها و محیط مناسب از عوامل موثر هستند. اعطای اعتبار، کمک هزینه، کمک‌های فنی و موارد تشویقی مالی از ابزارهای حمایتی در سیاست‌های دولتمردان است.
- خدمات آموزشی از روش‌های حمایتی است؛ خدماتی مانند آموزش، مشاوره و خدمات آن و کمک در حوزه بازاریابی. خدمات مرتبط با فناوری و توسعه اطلاعات برای بنگاه‌های روستایی نیز بسیار کمک‌کننده است.
- با ارتقاء برنامه‌های زنجیره ارزش، بنگاه‌های کوچک و متوسط با بنگاه‌های بزرگ مرتبط می‌شوند. در این ازتباط، بنگاه‌های کوچک و متوسط تقش تامین‌کننده یا توزیع‌کننده را خواهند داشت.
- زمانی که دولت‌ها بجای بکارگیری نیروها یا وارد کردن منابع خارجی، از مواد، نیروی کار یا خدمات محلی استفاده کند، درحقیقت از سیاست‌های محتوای محلی پیروی کرده است. در این نوع سیاست‌ها بجای بهر‌ه‌گیری از منابع خارجی، شرکت‌ها ترغیب به بکارگیری از نیروها و خدمات داخلی می‌شوند. برای مثال شرکتی مستقر در یکی از شهرهای ایران را درنظر بگیرید. اگر شرکت‌ها خواستار پیروی از این سیاست باشند باید برای تهیه منابع خود از تولیدکنندگان محلی، استخدام نیروی کار محلی، تهیه خدمات پیمانکاری از تامین‌کنندگان محلی و استفاده از واحدهای محلی تولیدات کارخانه‌ای در عملیات خود بهره ببرند.
- دولت‌ها همچنین باید سیاست‌های حمایت از رهبری زنان را نیز در دستور کار خود قرار دهند. حمایت از SMEهای تحت رهبری زنان یا کارگران زن شاغل در این بنگاهها از این نوع سیاست‌ها هستند.
جمع‌بندی
بنگاه‌های کوچک و متوسط نوعی از صنایع و کسب‌وکار هستند که نیاز به سرمایه‌گذاری کلان، نیروی انسانی گسترده و بسیاری موارد دیگر ندارد. علاوه بر این مزیت‌ها، این کسب‌وکارهای موچک و متوسط یا SMEها برای ارتقا و رشد اقتصادی و معیشتی کشورها بسیار سودمند هستند.
دولت‌ها می‌توانند با سیاست‌های حمایت‌کننده و ارائه خدمات و تسهیلات به این بنگاهها به فعالیت، رشد و توسعه آن‌ها کمک کند. سیاست‌های مختلف مانند سیاست‌های محتوای محلی، سیاست‌های حمایت از SMEهای تحت رهبری زنان یا کارگران زن شاغل، ارتقاء برنامه زنجیره ارزش و ارائه خدمات آموزشی، مشاوره، کمک به بازاریابی و غیره از موارد حمایتی هستند.
منابع
- اسدبیگی، سارا و کسرائی، زینب. بنگاه‌های کوچک و متوسط (SMEs) و سیاست‌های موردنیاز برای حمایت از آن‌ها، مرکز ملی مطالعات، پایش و بهبود محیط کسب‌وکار(مهرماه 1398)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.