آینده کار

چکیده

زمانی که سازمان‌ها درآمد حاصلشان از فناوری و هوش مصنوعی بیشتر از کارگران انسانی باشد، وارد یک دوره متفاوت خواهیم شد؛ متخصصان این دوره را نقطه اوج فناوری می‌گویند. در این دوره تصمیم‌گیری با کمک هوش مصنوعی سریع‌تر و بهتر از سایر شیوه‌ها است و باعث افزایش بهره‌وری می‌شود. مشاغل نسبت به تحولات فناوری سه گونه واکنش خواهند داشت: دسته اول مشاغلی که دچار دگرگونی بنیادی می‌شوند، دسته دوم مشاغلی که کسب‌وکار آن‌ها دچار اصلاح بنیادی می‌شود و دست نهایی کسب‌وکارهایی هستند که فرایند کاری آن‌ها تسهیل می‌گردد.

مقدمه

تحولاتی که در حال فراگرفتن دنیا اطراف ما هستند، به‌تدریج نحوه و سبک زندگی ما را دچار تغییر خواهند کرد. این تحولات در تمامی حوزه‌ها در حال رخ‌دادن است. در پی ایجاد تغییرات، آینده کاری این حوزه‌ها، مهارت‌های موردنیاز و بسیاری موارد مرتبط نیز دگرگون می‌شود.

اجزای سه‌گانه آینده کار

الف) تغییر در کار: چه حوزه‌های کاری مکانیزه می‌شوند؟ افزایش و فراگیری ربات‌ها، تکنولوژی‌های شناختی و هوش مصنوعی بسیار چشمگیر است و این تحولات صنایع را تغییر می‌دهد. اما کدام از یک از حوزه‌ها با ماشین‌های هوشمند انجام می‌شوند؟

ب) تغییر در نیروی کار (شاغل): چس از این تحولات آیا نیروهای کاری نیز با افراد بامهارت عوض می‌شوند؟ چه کسانی می‌توانند با این زیرساخت‌های جدید کار کنند؟ چگونه باید نیروهای کار را به کار گرفت و افراد بامهارت را چگونه مدیریت کرد؟

پ) تغییر در فضای و محیط کار: با ادغام فضاهای کار مجازی و حقیقی، درنهایت فضای کار چگونه خواهد شد، چگونه تغییر شکل خواهد داد و کارها کجا و به شکلی انجام خواهند شد؟

زمانی که سازمان‌ها درآمد حاصلشان از فناوری و هوش مصنوعی بیشتر از کارگران انسانی باشد، وارد یک دوره متفاوت خواهیم شد؛ متخصصان این دوره را نقطه اوج فناوری می‌گویند و بیش از ۹۰ درصد متخصصان معتقدند تا سال ۲۰۳۵ توجه و سرمایه‌گذاری حداکثری سازمان‌ها بیشتر بروی هوش مصنوعی خواهد بود تا کارگران انسانی. در این دوره تصمیم‌گیری با کمک هوش مصنوعی سریع‌تر و بهتر از سایر شیوه‌ها است و باعث افزایش بهره‌وری می‌شود. در این برهه، یک تیم تنها شامل کارگران انسانی نیست و یک مدیرعامل با ترکیبی از انسان و ماشین به فعالیت می‌پردازد. نکته نگران‌کننده برای بسیاری ازدست‌دادن جایگاه شغلی آن‌ها است چراکه متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که در سال‌های نه‌چندان دور نقش‌های شغلی با فناوری و هوش مصنوعی جایگزین خواهد شد. شاید این مطلب برای بسیاری از افراد ناخوشایند باشد اما از لحاظ افزایش بهره‌وری برای سازمان‌ها بسیار سودمند است.

بر اساس پیش‌بینی‌های Forrester forecast آینده کار تا سال ۲۰۳۰ چهار گزینه دارد: تغییر شکل شغل‌ها، شغل‌های اتوماسیون جدید، ازدست‌دادن شغل‌ها و فعالیت‌های وابسته به مهارت. مشاغل نسبت به تحولات فناوری سه گونه واکنش خواهند داشت: دسته اول مشاغلی که دچار دگرگونی بنیادی می‌شوند، دسته دوم مشاغلی که کسب‌وکار آن‌ها دچار اصلاح بنیادی می‌شود و دست نهایی کسب‌وکارهایی هستند که فرایند کاری آن‌ها تسهیل می‌گردد.

طبق پیش‌بینی متخصصین ده مشاغل نوظهور موارد زیر هستند:

متخصص هوش مصنوعی
متخصص علم داده
مهندس علم داده
توسعه‌دهنده داده‌های بزرگ
تحلیلگر علم داده
متخصص تحلیلی
مشاور علم داده
تحلیلگر دیدگاه‌ها
توسعه‌دهنده اطلاعات کسب‌وکار
مشاور تجزیه‌وتحلیل

ده مهارت برتر نیز موارد زیر هستند:

علم داده‌ها
فناوری‌های ذخیره‌سازی داده‌ها
ابزارهای توسعه
هوش مصنوعی
چرخه عمر توسعه نرم‌افزار (SDLC)
مشاوره در امر مدیریت
توسعه وب
سواد دیجیتالی
محاسبات علمی
شبکه‌های رایانه‌ای

در بین این موارد مهارت‌های علم داده، ابزارهای توسعه و هوش مصنوعی جزو مهارت‌های فنی متحول کننده و باقی موارد به‌جز SDLC از مهار‌ت‌های فنی پایه هستند.

فرصت مشاغل نوظهور مانند توسعه‌دهنده داده‌های بزرگ، مشاور علم داده، تحلیلگر داده‌ها و توسعه‌دهنده اطلاعات کسب‌وکار در مقایسه با بقیه مشاغل فرصت کاری بیشتری دارند.

استراتژی‌های مناسب

متناسب با تغییرات ایجاد شده، استراتژی سازمان‌ها نیز به‌روز می‌شود. شرکت‌ها به دنبال استخدام افرادی هستند که مهارت آن‌ها قابل انجام توسط ماشین‌ها و فناوری‌ها نباشد.

به دلیل اتوماسیون، بسیاری از مهارت‌ها منسوخ خواهند شد چراکه این فعالیت‌ها با استفاده از ماشین‌ها می‌توانند انجام شوند.

با به‌روز شد فناوری‌ها و توسعه تکنولوژی‌های جدید، افراد و مدیران عامل نیاز به یادگیری و انعطاف‌پذیری دارند. ازاین‌رو سازمان‌ها استراتژی خود را به سمت یادگیری مادام‌العمری پیش می‌برند.

کار شکل جدیدی خواهد گرفت و نیازمند طراحی مجدد آگاهانه کار است. با تغییر شکل کار، مدیریت و رهبری نیز دچار تغییر خواهند شد و اشکال جدید رهبری پدید خواهند آمد.

استراتژی‌های محیط کار آینده: محیط کار در آینده دچار تغییر شکل خواهد شد و نقش فضای فیزیکی دچار بازتعریف می‌شود. فعالیت‌ها و کار از راه دور قابل انجام هستند و زمان و مکانی برای آن‌ها وجود خواهد داشت. فضای کاری فیزیکی به صورت عمده نقش حفظ فرهنگ شرکت را دارد.

استراتژی‌های نیروی کار: سازمان‌ها اکثراً زیر یک فشار برای تبدیل‌شدن به یک شرکت اجتماعی هستند. سلامتی روحی و جسمی کارگران برای سازمان‌ها باید مهم باشد و سازمان‌ها توجه بیشتری به این موضوع نشان دهند و از رفاه کارگران خود اطمینان پیدا کنند. تغییرات اجتماعی ایجاد شده باعث گسترش شکاف اقتصادی می‌شود و نیازمند بررسی و مداخله سیاست‌گذاران است.

استراتژی‌های مناسب زیرساخت‌های ارتباطی کار آینده: با ارتقاء شبکه‌های اینترنتی و توسعه شبکه 5G سرعت توان افزایش پیدا می‌کند و تأخیر در فعالیت‌ها کاهش می‌یابد. فناوری‌ها در حال گسترش هستند اما به دلایل متفاوتی این توسعه به طور یکسان ثورت نمی‌گیرد و به طور نابرابر توزیع خواهند شد. آینده کار باید با فناوری‌ها هماهنگ شوند و ابزارهای دیجیتالی در دست نیروی کار قرار گیرند تا بتوان از مزیت‌های فناوری‌ها استفاده نمود.

جمع‌بندی

زمین در طول جند صد سال گذشته شاهد تحولات صنعتی گوناگونی بوده است. انقلاب صنعتی چهارم، تحولاتی را با خود به همراه می‌آورد که نه‌تنها سبک زندگی بلکه آینده کاری را نیز تغییر می‌دهد. با ظهور و توسعه فناوری‌های جدید کار، نیروی کار و فضای کار نیز دگرگون می‌شود؛ بسیاری از مشاغل حذف، برخی اصلاح و برخی دیگر آسان‌تر می‌شوند. سازمان‌ها و مدیران عامل نیز با به‌کارگیری استراتژی‌های مناسب می‌توانند عملکرد بهتری را ارائه دهند.