گزارش اولین بازدید اتوبوس صنعت

بازدید از خط تولید ایران خودرو در روز چهارشنبه مورخ 97/12/08 انجام گرفت. با اینکه در سطح دانشگاه و پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس تبلیغات وسیعی صورت نگرفته بود اما تعداد تقاضا برای شرکت در اتوبوس صنعت بیش از ظرفیت موجود بود و اسامی بیش از نیمی از افراد متقاضی، جهت حضور در اتوبوس‌­های بعدی به لیست انتظار منتقل شد. تعداد افراد حاضر در این بازدید حدود 24 نفر بودند که تعداد کثیری از آن‌ها را اعضای واحدها و دانشجویان رشته­‌های مرتبط با صنعت موردنظر تشکیل می­‌دادند. لازم به ذکر است که تعدادی از اعضای هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این بازدید حضور یافتند.

متقاضیان صبح روز چهارشنبه در پارک گرد­هم آمده و ساعت 08:20 دقیقه صبح توسط یک دستگاه Middle Bus به سمت شرکت ایران خودرو حرکت کردیم. هنگامی که به شرکت ایران خودرو رسیده و به آن وارد شدیم، توسط سرویس‌­هایی که شرکت تدارک دیده بود به سالنی رفته و در آنجا ضمن انجام یک پذیرایی مختصر کلیپی را مشاهده کردیم. کلیپ مورد نظر فرآیند خودروسازی را به‌صورت مختصر و جامع به نمایش گذاشت. سپس جناب آقای مهندس داوودپور، کارشناس شرکت ایران خودرو، سخنانی را در خصوص تاریخچه و میزان تولید شرکت ایران خودرو از قبل از انقلاب اسلامی تا به حال به حضار ارائه کردند که به دلایل امنیتی از سوی شرکت، از بیان جزئیات سخنان ایشان معذورم. لازم به ذکر این نکته است که به همان دلایل امنیتی به ما اجازه فیلمبرداری و عکسبرداری ندادند و معدود تصاویری که در گزارش مشاهده می­‌کنید زیر نظر کارشناس و مسئول حراست گرفته شده است.

بعد از شنیدن سخنان آقای مهندس داوودپور، مجددا توسط سرویس­‌های ایران خودرو به سالن شماره یک (خط تولید خودرو 206) که سالن ساخت قطعات مختلف ماشین بود، منتقل شدیم. لازم به ذکر است که برنامه شرکت ایران خودرو برای بازدید به این صورت بود که بازدیدکنندگان بیست دقیقه در هر سالن حضور داشته باشند. کارشناس محترم سالن شماره یک، بعد از خوشامدگویی به بازدیدکنندگان ضمن مشاهده هر بخش توضیحاتی را درباره آن بخش ارائه می­‌دادند. این سالن کاملا ماشینی بود و نیروی انسانی هیچ دخالتی در این بخش نداشت. ربات­‌هایی در این سالن وجود داشتند که ورقه­‌های فلزی از جنس مشخص را در بین دستگاه­‌های پرس مختلف قرار داده و هر کدام از آن دستگاه­‌ها، ورقه­‌های فلزی را به بخشی از ماشین تبدیل می­‌کردند. شرکت ایران خودرو دارای سالن­‌های مختلفی بود. تونل­‌هایی بینابین این سالن‌­ها تعبیه شده بود که علاوه بر مسیر رفت و آمد، هوای سنگین موجود در سالن­‌ها را انتقال داده و باعث سبک شدن هوا می­‌شدند.

بعد از گذشت بیست دقیقه از سالن یک خارج شده و توسط سرویس به سالن بدنه سازی خلیج فارس وارد شدیم. کارشناس محترم این سالن بعد از خوشامدگویی و خیرمقدم به بازدیدکنندگان، ضمن مشاهده هر بخش از سالن توضیحات مفصل و کاملی را ارائه می‌­دادند. ایشان بسیار به حرفه خود مسلط بوده و به تمامی سوالات بازدیدکنندگان به خوبی پاسخ می­‌دادند. در این سالن قطعات ساخته شده در سالن شماره یک را بعد از انجام بررسی­‌های لازم و پایش دقیق به هم متصل کرده و در نتیجه آن بدنه ماشین ساخته می­‌شد. سالن بدنه‌سازی خلیج فارس بر اساس استاندارد PAS فرانسه استانداردسازی شده بود. در این سالن حدود 70% از فعالیت­‌ها توسط ماشین و ربات و تنها 30% به صورت دستی انجام می­‌گرفت. حتی فرایند قرارگیری شیشه­‌های جلو و عقب خودرو، مکانیزه وکاملا ماشینی بود. به گفته کارشناس این سالن: ربات­‌ها استاد انجام کارهای تکراری هستند و این کار را با دقت بسیار زیادی انجام می‌­دهند.

در سالن خلیج فارس دو تست مخرب و غیر مخرب انجام می­‌گرفت. به گفته کارشناس، با اینکه تست مخرب تست گران قیمتی است و کشور فرانسه آن را در انتهای هر دو هفته انجام می­‌دهد، شرکت ایران خودرو در انتهای هر هفته یک تست مخرب، جهت سنجش میزان دقت کار ربات­‌ها و انسان‌­ها به انجام می­‌رساند. این تست در اتاقی انجام می­‌گرفت و نحوه انجام آن به این صورت بود که خودروی بهم متصل شده را به یک دستگاه تحویل می­‌دادند که با استفاده از فشار و قدرت، قطعات را از هم جدا می­‌کرد (ما این بخش را مشاهده نکردیم). بعد از انجام این کار، دقت اندازه و نحوه قرارگیری قطعات کنار هم توسط یک نیروی انسانی متخصص بررسی می‌­شد و در صورت کشف خطا در جهت رفع آن اقدام می­‌کردند. خطاها و ایراد­هایی که در هر بخش وجود داشت به «تیم واکنش سریع» منتقل می­‌شد. در اتاق تست مخرب یکی از مواردی که مورد بررسی قرار می­‌گرفت، نقطه جوش بود که باید قطر هسته آن بین 4 تا 6 میلیمتر باشد.

اما تست غیرمخرب توسط دستگاه­‌هایی صورت می­‌گرفت که منجر به تخریب خودرو نمی‌­شدند. اتاق حساسی در طبقه دوم سالن بدنه ساز تعبیه شده بود که حاوی دو دستگاه اندازه‌­گیری سایز خودرو با برند زایس و ساخت کشور آلمان بود. سه نقطه برروی بدنه تعریف شده و توسط نشانه‌­گرها اندازه‌­گیری می‌­شدند. این نقاط با فرایند کار مطابقت داده می­‌شدند که اگر با فلورانس موردنظر مطابقت داشت، قابل تایید بود. در سالن بدنه سازی خلیج فارس «ربات­‌های مارکر» وجود داشتند که کدهایی را براساس قاعده خاصی برروی بدنه خودرو مارک می‌­کردند. این شماره در مواردی از جمله ایمنی و تعمیر قطعات در روند تولید مورد استفاده قرار می­‌گرفت. لازم به ذکر است که این شماره با شماره شاسی متفاوت است.

به گفته کارشناس، سالن خلیج فارس از نظر تجهیزات و ایمنی جزء بهترین سالن­‌های دنیاست. به عنوان مثال برای اینکه ربات­‌ها با نیروی انسانی برخورد نکرده و منجر به وقوع حادثه نشود، در صورت ورود فرد به محدوده ربات، ربات کار خود را متوقف می­‌کند و بعد از خروج فرد از آن محدوده و کشیدن یک اهرم مجددا شروع به فعالیت می­‌کند. برای استحکام و آب­‌بندی خودرو، از مایعات ویسکوزیتر و سیلر استفاده می­‌شد. بعد از اعمال این مایعات بدنه به سالن رنگ رفته و عملیات رنگ برروی آن انجام می‌­شد. در بخشی از عملیات رنگ که بدنه حرارت می­‌بیند، مایع سیلر که پیشتر برروی بدنه اعمال شده بود، افزایش حجم پیدا کرده و تمامی راه­‌های نفوذ آب و دیگر مایعات به داخل خودرو را مسدود می‌­کند. قبل از عملیات رنگ، بدنه خودرو برای جلوگیری از پوسیدگی و اکسید شدن به استخر سولفاته وارد شده و علاوه بر آن از مواد و پوشش­‌های دیگر و رنگ اولیه و ثانویه برای این امر استفاده می‌­شود.

بعد از اینکه بدنه خودرو رنگ شد، قطعات آن در سالن مونتاژ مجددا از هم جدا شده و هرقطعه جداگانه به بخش موردنظر برای مونتاژ می‌­رود. بخش اعظم این فرایند توسط نیروی انسانی صورت می­‌گیرد. این بخش دارای 3 شیفت نیروی انسانی است. هر بخش از بدنه جداگانه مونتاژ و سپس بخش­‌ها بهم متصل شده و بدنه خودرو شکل می‌­گیرد. در این خط است که موتور ماشین توسط دستگاه به بدنه اضافه شده و توسط نیروی انسانی ثابت می­‌شود. بعد از مونتاژ همه بخش‌­ها، خودرو تکمیل شده و آماده استارت خوردن می­‌باشد. این شرکت در شرایط تحریم، روزانه 1000 دستگاه خودرو تولید می‌­کند. لازم به ذکر است که 25% از برق مصرفی شرکت ایران خودرو توسط خود مجموعه و با استفاده از ژنراتور تولید می‌­شود. نکته­‌ای که کارشناس سالن بدنه سازی خلیج فارس به آن اشاره کرد این بود که: بخش اعظمی از فرایند توسط ربات و ماشین انجام می­‌گیرد و این دو دلیل دارد:

1- بهبود نگرش مردم در جهت افزایش کیفیت

2- افزایش تعداد تیراژ

شرکت خودروسازی ایران خودرو علاوه بر تولید، مدرسه مهارتی را در خود جای داده که افرادی را در آن آموزش داده و بر اساس کیفیت مهارتشان رتبه بندی کرده و از آن­‌ها در خط تولید خود استفاده می­‌کند. بسیار افتخارآفرین است که تمامی متخصصان و کارکنان این شرکت عظیم متشکل از جوانان ایرانی بوده که از بهترین دانشگاه‌­های کشور فارغ‌­التحصیل شده­‌اند. بعد از انجام بازدید، در ساعت 11:30 دقیقه توسط Middle Bus به پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس بازگشته (به همراه پذیرایی از بازدیدکنندگان) و همگی برای صرف ناهار به سالن غذاخوری پارک رفتند.

اهداف

هدف اصلی دفتر توسعه و انتقال فناوری پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس از طرح­‌ریزی و برگزاری طرح «اتوبوس صنعت» برقراری ارتباط مفید و موثر بین صنایع و واحدهای فناور بوده است. بازدید از خط تولید شرکت خودروسازی ایران خودرو اولین بازدیدی بود که صورت گرفت و با استقبال وسیع واحدهای فناور و دانشجویان رشته‌­های فنی و مهندسی مواجه شد. در این بازدید دانشجویان و واحدهای فناور به تبادل اطلاعات با کارشناسان شرکت ایران خودرو و به خصوص کارشناس سالن بدنه سازی خلیج فارس، پرداختند. این تبادل اطلاعات به صورتی بود که موجبات ارتباطی دوستانه را بین بازدیدکنندگان و کارشناس محترم به‌وجود آورد. در این بازدید بسیاری از واحدهای فناور و دانشجویان رشته­‌های فنی مهندسی طی صحبت علمی با کارشناسان شرکت خودروسازی ایران خودرو، شرایط همکاری با آن شرکت را جویا شده و در صدد طرح‌ریزی برنامه­‌هایی برآمدند که در آینده بتوانند با همت روزافزون خود و از طریق کانال معتبر پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس به آن­‌ها جامه عمل پوشانند.

شرکت خودروسازی ایران خودرو، بعد از دریافت کارت­‌های پارک دانشگاه تربیت مدرس، آن­‌ها را در اختیار بخش روابط عمومی خود قرار داد تا از طرف آن­‌ها نیز تعاملات مفیدی در راه پیشرفت صنعت و استفاده از جوانان و نخبگان ایرانی صورت پذیرد. بنابراین با افتخار می‌توان گفت که در اولین بازدید از طرح «اتوبوس صنعت»، دفتر توسعه و انتقال فناوری پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس به هدف اصلی خود دست یافت. به امید آن‌که این دفتر بتواند در بازدیدهای بعدی، بهتر و بیشتر به هدف والای خود دست پیدا کند.

گزارشگر: ستاره پاریان