نظام اطلاعات بازار کار چیست؟

چکیده

نظام اطلاعات بازار کار به وجود آمده است تا اطلاعات بازار کار را برای دو سمت بازار یعنی عرضه و تقاضا جمع‌آوری و ارزیابی کند تا درنهایت منتشر شود.

بر اساس تعریف ارائه شده از سوی کارگروه دفتر وزارتی بازار کار، اطلاعاتی که برای تصمیم‌گیری بازار کار نیاز است را اطلاعات بازار کار می‌نامیم و هر اطلاعاتی که بر تصمیمات بازار کار به هر نحوی تأثیرگذار باشد را نیز اطلاعات بازار کار می‌دانند.

کارشناسان این حوزه معتقدند که اطلاعات بازار کار باید بر اساس نیازهای اطلاعاتی مشتریان تعریف شود. نظام اطلاعات بازار کار از لحاظ به ساختار به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ نظام اطلاعات بازار کار نوع اول یا نظام پایه، نظام اطلاعات بازار کار نوع دوم یا نظام میانی و نظام اطلاعات بازار کار نوع سوم یا نظام پیشرفته.

مقدمه

وجود اطلاعات درست از بازار کار در جنبه‌های بسیاری ضروری و مفید است. بازار رقابتی، بررسی وضعیت نیروی کار، تنظیم بازار کار، گسترش زنجیره جهانی و بسیاری دیگر از زمینه‌هایی هستند که برای بررسی و ارتقاء نیازمند دسترسی به نظام اطلاعات بازار کار هستند.

بیشترین رفاه اجتماعی از طریق بازار رقابتی ایجاد می‌شود و وجود اطلاعات جامع از بازار کار از پیش‌نیازهای این بازارهای رقابتی است. طرفین بازارها یعنی نیروی کار و تقاضای بازار در صورتی می‌توانند منطبق شوند و ارتقاء پیدا کنند که اطلاعات کامل و متقارن از بازار کار وجود داشته باشد.

همچنین سامان‌دهی و اصلاح نظام اطلاعات کار نیز از روش‌هایی است که تنظیم بازار کار را آسان‌تر می‌کند. سرمایه‌گذاران بین‌المللی نیز به این مجموعه از اطلاعات نیاز دارند زیرا این افراد با بررسی اطلاعات بازار کار تصمیم به سرمایه‌گذاری در یک زمینه خاص می‌گیرند. سیاستمداران، کارفرمایان، کارگران و غیره نیز برای تصمیم‌گیری به این اطلاعات نیازمند هستند. وجود دولت‌ها در جمع‌آوری و انتشار اطلاعات بازار کار در کنار بخش خصوصی الزامی است.

تعاریف موردنیاز

نظام اطلاعات بازار کار به وجود آمده است تا اطلاعات بازار کار را برای دو سمت بازار یعنی عرضه و تقاضا جمع‌آوری و ارزیابی کند تا درنهایت منتشر شود. در تعریف دقیق‌تر از طرفین بازار کار، قسمت عرضه شامل نیروی کار است که کار را در اختیار بنگاه‌ها و کارفرمایان قرار می‌دهد و درازای آن دستمزد نقدی یا غیرنقدی دریافت می‌کند. بنگاه‌ها و کارفرمایان نیز در این مبادله نقش متقاضی را دارند.

بر اساس تعریف ارائه شده از سوی کارگروه دفتر وزارتی بازار کار، اطلاعاتی که برای تصمیم‌گیری بازار کار نیاز است را اطلاعات بازار کار می‌نامیم و هر اطلاعاتی که بر تصمیمات بازار کار به هر نحوی تأثیرگذار باشد را نیز اطلاعات بازار کار می‌دانند. اطلاعات بازار کار شامل تقاضا برای نیروی کار، عرضه برای نیروی کار و عملیات بین آن‌ها است؛ دو بخش اولیه نیز از عناصر اصلی بازار کار هستند.

سازمان‌های گوناگون تعاریف متفاوتی برای اطلاعات بازار کار ارائه کردند به همین دلیل انتخاب تنها یک تعریف مشخص کمی دشوار است اما با تمام تفاوت‌‌ها اشتراکاتی بین این تعاریف دیده می‌شود و آن، هدف نظام اطلاعات بازار کار است؛ سه هدف جمع‌آوری، ارزیابی و انتشار.

کارشناسان این حوزه معتقدند که اطلاعات بازار کار باید بر اساس نیازهای اطلاعاتی مشتریان تعریف شود اما این اطلاعات می‌توانند از مواردی بخصوص باشند؛ شرایط بازار کار، روند عرضه و تقاضا و نیازها، ترکیب و مشخصات عرضه نیروی کار، پیش‌بینی آینده عرضه و تقاضا، تحصیلات و خدمات آموزشی و منابع، فرصت‌ها و چالش‌های بازار کار و اطلاعات دیگری که تصمیمات بازار کار بر اساس آن‌ها گرفته می‌شود همه از این موارد هستند. تحلیل روندها در طول زمان، نمایش گرافیکی داده‌ها، تحلیل روندها در طول زمان و موارد دیگر از مثال‌های نیازهای اطلاعاتی مشتریان است.

ساختار نظام‌های اطلاعات بازار کار

اصل نظام‌های اطلاعاتی کشورهای گوناگون یکسان است اما ازآنجایی‌که کشورهای دنیا شرایط سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی متفاوتی دارند، فاکتورهای متفاوتی نیز برای این نظام دارند و از لحاظ جزئیات با یکدیگر فرق دارند.

نظام اطلاعات بازار کار از لحاظ به ساختار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• نظام اطلاعات بازار کار نوع اول یا نظام پایه:

اجزای این نوع از نظام، بخش عمومی است و کارکرد آن‌ها انتشار داده است.

• نظام اطلاعات بازار کار نوع دوم یا نظام میانی:

بخش عمومی از اجزای نظام میانی هستند و کارکرد این نوع عرضه داده، خدمات جانبی دیگر نظیر تحلیل و خدمات کاریابی است.

• نظام اطلاعات بازار کار نوع سوم یا نظام پیشرفته:

بخش عمومی و بخش خصوصی هر دو از اجزای نظام نوع سوم هستند و کارکرد نظام پیشرفته همانند کارکرد نظام اطلاعات بازار کار نوع دوم است.

خروجی‌های سیستم

سیستم اطلاعات بازار کار شامل مواردی مانند خروجی است و این خروجی‌ها به دودسته کمی و کیفی تقسیم می‌شوند:

• خروجی کیفی

این دسته از خروجی‌ها به آنالیز اطلاعات عددی وابسته هستند. روند اقتصادی و نیروی کار، نیازها و انتظارات صنایع گوناگون، تحلیل عوامل مؤثر بر بازار کار و شرایط اقتصادی، شناسایی و تحلیل عوامل نوظهور و سنجش ارزش آموزش و گواهینامه‌های موجود از مؤلفه‌های این دسته از خروجی‌های سیستم هستند.

• خروجی کمی

همان‌طور که مشخص است، این دسته از خروجی‌ها بر اساس اطلاعات عددی که منتشر می‌شوند، هستند و مؤلفه‌های آن موارد زیر است: ویژگی‌های قابل‌اندازه‌گیری صنایع و مشاغل وابسته به آن‌ها، عوامل قابل‌اندازه‌گیری مؤثر بر بازار کار و شرایط اقتصادی، اندازه و مشخصات بازار کار مانند عرضه و تقاضای نیروی کار و تعادل میان آن‌ها، ظرفیت‌ها و نتایج مستقیم تحصیلات و آموزش مهارت و مؤلفه آخر ترکیب جدول‌های داده برای تشریح نیروی کار بر اساس صنایع، مشاغل و دستیابی به آموزش.

جمع‌بندی

تعریف‌های متفاوتی از اطلاعات بازار کار از طرف سازمان جهانی و دیگر سازمان‌های ارائه شده است اما مؤلفه‌های پایه نظام اطلاعات بازار کار در کشورهای گوناگون یکسان است. به‌عنوان تعریف نهایی ما تعریف ارائه شده از طرف کارگروه دفتر وزارتی بازار کار را می‌پذیریم؛ اطلاعاتی که برای تصمیم‌گیری بازار کار موردنیاز است را اطلاعات بازار کار می‌نامیم.

فاکتورهای نظام اطلاعاتی بازار کار در کشورها وابسته به شرایط سیاسی، اجتماعی و سیاسی است و از این منظر با یکدیگر تفاوت دارند. نظام‌های اطلاعاتی بازار کار در تمام دنیا از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند.

منابع

• عزیز خانی، فاطمه و مرادی، رضا و بهنیا، مهران. نظام اطلاعات بازار کار: مفهوم‌شناسی و بررسی وضعیت ایران، مطالعات اقتصادی (گروه اقتصاد کلان و مدل‌سازی)، (1400).