ضرورت و تأثیر هوش مصنوعی بر اقتصاد

چکیده

پیش‌بینی‌های مختلفی از رشد اقتصادی دنیا با حضور فناوری هوش مصنوعی شده است به‌طوری که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ اقتصاد دنیا با کمک و استفاده از هوش مصنوعی به رشد ۲۰ تریلیون دلاری برسد.

هوش مصنوعی تأثیر بسزایی در رشد اقتصاد، رشد تولید ناخالص ملی، رشد بهره‌وری نیروی کار و موارد دیگر در کشورها داشته است.

تولید ناخالص ملی (GNP) کشور ما نیز با ورود فناوری هوش مصنوعی شاهد رشد مطلوبی بوده است. هوش مصنوعی دارای زیربخش‌های گوناگونی است و شرکت‌های فعال در حوزه این زیربخش‌ها در کشورها در حال افزایش هستند به طور مثال شرکت‌هایی که در زمینه دستیار هوشمند در ایران فعالیت می‌کنند ۱۰۴ عدد است که بیشترین فراوانی را در بین شرکت‌ها فعال در زیربخش‌های هوش مصنوعی دارد.

در حوزه آمادگی کشورها برای پذیرش هوش مصنوعی  سه رکن دولت، داده و زیرسازی و بخش تکنولوژی باید در شاخص‌های ارزیابی آمادگی پذیرش هوش مصنوعی در رتبه خوبی قرار گیرند تا یک کشور را از این لحاظ آماده بدانیم.

مقدمه

هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence  که به اختصار AI نمایش می‌دهند در دنیای امروزی بسیارگسترده شده است به‌گونه‌ای که آینده بسیاری از تکنولوژی‌ها بر پایه‌ی این فناوری است.

تاثیرگذاری هوش مصنوعی به دنیای تکنولوژی‌ها ختم نمی‌شود بلکه این فناوری می‌تواند باعث رشد و پیشرفت بقش‌های مختلف کشورها شود: بخش‌ها اقتصادی، اجتماعی و غیره. درحال حاضر فناوری هوش مصنوعی اقتصاد بسیاری از کشورها را در سطح دنیا بالاتر از قبل برده و رهبران این کشورها سعی در پیشگامی در این حوزه دارند.

به طور دقیق‌تر می‌توان گفت هوش مصنوعی تاثیر بسزایی در رشد اقتصاد، رشد تولید ناخالص ملی، رشد بهره‌وری نیروی کار و موارد دیگر داشته است. شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی نیز روزبه‌روز درحال افزایش و گسترش هستند. کشور ما نیز در این حوزه سعی در پیشرفت و گسترش دارد. در ادامه اطلاعات دقیق‌تری را ارائه خواهیم داد.

تأثیر هوش مصنوعی در اقتصاد دنیا و خاورمیانه

پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ اقتصاد دنیا با کمک و استفاده از هوش مصنوعی به رشد ۲۰ تریلیون دلاری برسد. در خاورمیانه نیز رشد ۳۲۰ میلیارد دلاری برای اقتصاد منطقه پیش‌بینی شده است.

در بخش‌های مختلف اقتصادی خاورمیانه این تأثیر مشخص و محسوس بوده است؛ برای مثال اندازه بخش خرده و عمده‌فروشی، کالاهای مصرفی، غذا و مسکن با ورود هوش مصنوعی به این حوزه رشد ۱۹ درصدی داشته است. این رشد در بخش‌های مختلف نیز اتفاق افتاده است.

در بخش لجستیک افزایش اندازه ۱۵٫۲ درصد بوده است. در فناوری، رسانه و ارتباطات این رشد اندازه 14 درصد، در ساخت تولید 12.4 درصد، انرژی، خدمات رفاهی و معدن 6.3 درصد، بخش عمومی، سلامت و آموزش 18.6 درصد و در بخش خدمات مالی، تخصصی و مدیریتی 13.6 درصد بوده است.

تأثیر هوش مصنوعی بر شاخص‌های متفاوت در ایران

تولید ناخالص ملی (GNP) کشور ما با ورود فناوری هوش مصنوعی رشد مطلوبی داشته است. بااین‌حال سه پیش‌بینی برای آینده تولید ناخالص ملی بر اساس رشد فناوری هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ وجود دارد. در سناریو اول رشد AI بر اساس آنچه در سه سال گذشته رخ داده است، در نظر گرفته شده و بااین‌وجود میزان تولید ناخالص ملی یک روند صعودی با شیب بسیار ملایم خواهد داشت.

در سناریو دوم نیز رشد سالانه ۱۰ درصدی برای فناوری AI در نظر گرفته شده و پیش‌بینی می‌شود بااین‌وجود شاخص GNP روند روبه‌رشد با شیب ملایمی داشته باشد. در سناریوی نهایی نیز رشد AI سالانه 20 درصد درنظر گرفته شده و با این رقم، شاخص GNP شاهد رشد صعودی با شیب بیشتری خواهد بود.

پیش‌بینی می‌شود شاخص بهره‌وری نیروی کار نیز با درنظرگرفتن رشد فناوری هوش مصنوعی شاهد رشد قابل قبولی خواهد بود. به‌طوری‌که روند رشد آن در سه سناریوی مطرح شده تقریباً برابر رشد شاخص تولید ناخالص ملی خواهد شد.

هوش مصنوعی دارای زیربخش‌های گوناگونی است و شرکت‌های فعال در حوزه این زیربخش‌ها در کشورها در حال افزایش هستند به طور مثال شرکت‌هایی که در زمینه دستیار هوشمند در ایران فعالیت می‌کنند ۱۰۴ عدد است که بیشترین فراوانی را در بین شرکت‌ها فعال در زیربخش‌های هوش مصنوعی دارد.

کمترین فراوانی نیز مربوط به تنها شرکتی است که در حوزه کشاورزی دیجیتال فعالیت می‌کند. بعد از حوزه دستیار هوشمند، اکثر شرکت‌ها نیز به ترتیب از فعالان حوزه خدمات دیجیتال، ذخیره‌سازی و تجزیه تحلیل داده، هوشمندسازی کسب‌وکار و فناوری اطلاعات و فضای سایبری هستند.

شاخص آمادگی پذیرش هوش مصنوعی در کشورهای دنیا

به‌طورکلی سه رکن دولت، داده و زیرساخت و بخش تکنولوژی باید در شاخص‌های ارزیابی آمادگی پذیرش هوش مصنوعی در رتبه خوبی قرار گیرند تا یک کشور را از این لحاظ آماده بدانیم. برای مثال در بخش دولت، پرسش‌هایی ازاین‌قبیل مطرح می‌شود: آیا دولت یک افق بلندمدتی برای حمایت، گسترش و به‌کارگیری فناوری‌های هوش مصنوعی دارد؟ ظرفیت دیجیتال حال حاضر دولت به چه صورت است؟ آیا دولت می‌تواند بخش‌های مختلف را به طور کارآمدی با فناوری‌ها وفق دهد؟ و … این دسته از سؤال‌ها در بخش‌های مختلف پرسیده می‌شود و در نهایت یک امتیاز کلی داده می‌شود. برای مثال در سال ۲۰۱۹ ایران با رتبه ۷۲ و امتیاز ۵٫۰۴۹ در بین کشورهای آماده پذیرش هوش مصنوعی قرار گرفت.

جمع‌بندی

هوش مصنوعی از جمله فناوری‌هایی است که آینده کره زمین و ساکنان آن را دچار تغییرات بزرگ و کوچک خواهد کرد. این تأثیرات در بخش‌های مختلف اقتصادی خود را نشان داده است.

در سال‌های اخیر کشورهایی که از فناوری هوش مصنوعی بهره گرفتند در شاخص‌های مختلف اقتصادی رشد چشمگیری داشتند. رشد ناخالص ملی، رشد بهره‌وری نیروی کار و موارد دیگر از این شاخص‌ها هستند.

در صورت رشد قابل‌قبول فناوری هوش مصنوعی در کشور ما، شاخص رشد ناخالص ملی و رشد بهره‌وری نیروی کار شاهد یک روند صعودی مناسبی خواهد بود.

کشورها از لحاظ نمره شاخص آمادگی پذیرش هوش مصنوعی در جایگاه‌های گوناگونی قرار می‌گیرند و برای نمره دهی به کشورها از شاخص‌ها و سؤالات متفاوتی استفاده می‌شود.

منابع

• ضرورت شکل‌گیری متوازن زنجیره ارزش هوش مصنوعی در کشور. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات ایران ITRC). (13 مردادماه 1400)